Geschenken, geven of ontvangen en of het nu in de vorm was van materiële goederen, voedsel of zelfs diensten, waren een manier om relaties aan te gaan of te versterken, de goden te eren of respect en loyaliteit aan leiders te tonen. In het oude Egypte speelden geschenken een centrale rol in het religieuze en politieke leven. Het was gebruikelijk dat farao's exotische en waardevolle geschenken ontvingen van andere leiders en edelen. Deze geschenken waren vaak een symbool van alliantie en vriendschap tussen verschillende koninkrijken. Bovendien werden er ook geschenken aan de goden aangeboden in ruil voor bescherming, gezondheid, rijkdom of algemene genade, en veel van deze geschenken werden in de piramides geplaatst om de farao's te vergezellen op hun reis naar het hiernamaals.
Aan de andere kant waren geschenken in de oude Griekse en Romeinse beschavingen een integraal onderdeel van religieuze vieringen en festiviteiten. In het oude Griekenland was het geven van geschenken essentieel voor het in stand houden van familiebanden, het verzekeren van een succesvolle afstamming, en het onderhouden van politieke relaties. Er was een procedure genaamd Xenia, waarbij materiële en immateriële geschenken, zoals gastvrijheid en voedsel, aan reizigers of vreemden werden gegeven, in de overtuiging dat ze hierdoor in het voordeel van de goden zouden komen. In het oude Griekenland was gastvrijheid een zeer belangrijke waarde en werd het als een heilige plicht beschouwd. Het waren ook de Grieken die de gewoonte begonnen om verjaardagscadeaus te geven op de geboortedatum van kinderen, aan wie ringen, amuletten en boeketten werden gegeven. Ook onder vrienden werden er geschenken uitgewisseld als een manier om de vriendschap te behouden.
In andere steden werd het geven van geschenken gezien als een daad van belang, zodat de persoon die het geschenk ontving hem er iets voor terug zou geven. Een soort strategie om verbindingen te creëren waarbij de één van de ander kan profiteren.
Hoewel het moeilijk is om precies te bepalen wat de eerste geschenken in de geschiedenis van de mensheid waren, suggereren archeologische gegevens dat voorwerpen zoals stenen werktuigen, sieraden en ceremoniële artefacten mogelijk tot de eerste geschenken behoorden die tussen individuen en gemeenschappen werden uitgewisseld. Een voorbeeld hiervan zijn de schelpkralen gevonden in de Skhul-grot in Israël, die 100.000 jaar oud zijn en worden beschouwd als de oudste sieraden die door mensen zijn gemaakt.
Ook in het dierenrijk worden cadeaus uitgewisseld.
De koninklijke klauwier (Lanius excubitor), biedt voedsel aan aan vrouwtjes tijdens het paringsritueel. Er is concurrentie tussen de mannen om te zien wie een groter geschenk kan geven.
Sommige vogels, zoals de groene cercopithecus (Chlorocebus pygerythrus), geven ‘gunsten’. Ze verzorgen elkaar bijvoorbeeld zonder iets terug te verwachten
Bruine ratten (Rattus norvegicus) wisselen voedsel uit en helpen andere leden van de groep. Er ontstaat een ‘stilzwijgend sociaal contract’: als een individu geschenken of gunsten geeft, hebben de andere knaagdieren ‘schulden’ en zijn ze bereid hem in de toekomst te helpen.
Hoewel dieren geen sociale protocollen hebben die zo complex zijn als mensen, tonen ze via deze ‘gaven’ ook daden van genegenheid en samenwerking in hun natuurlijke wereld.
Reacties